آیین هندو

اندیشه موعود در آیین هندو با شخصیتی به نام کلکی^? یا کلکین^? شکل

می گیرد. بنابر فکر هندویی ، جهان از چهار دوره رو به انحطاط تشکیل می شود . در چهارمین دوره ، یعنی عصر کلی ، سراسر جهان را ستم و تاریکی فرا می گیرد ؛ ناشایستگان بر جان ومال مردم مسلط می شوند و دروغ و دزدی و رشوه فراگیر می شود در این عصر که بنابر باورهای هندویی ما اکنون در آن به سر می بریم، تنها به یک چهار درمه (دین یا نظام کیهانی) عمل می شود و بقیه به فراموشی سپرده شده است.

در پایان چنین دوران سیاهی ، آخرین تنزل اوتاره و یشنو که کلکی یا کلکین نام دارد ، سوار بر اسبی سفید و با شمشیری آخته و شهاب گون ظهور می کند تا شرارت و ستم را ریشه کن کند و عدالت و فضیلت را برقرار سازد. او مردی الوهی و به نوعی متحد با مقام بی انتهای خداست.

آیین بودا

اندیشه منجی موعود در آیین بودا ، با مفهوم مَیتریه^? تیین می گردد. میتریه

واژه ای سنسکریت و به معنای مهربان است . در الهیات بودایی ، او بودای پنجم و آخرین بودا از بودایان زمینی می دانند که هنوز نیامده است ، اما خواهد آمد تا همگان را نجات دهد .

آیین زرتشت

در این آیین ، موضوع موعود نجات بخش با مفهوم سوشینت^? گره خورده

است. سوشینت از ریشه سو به معنای سود رساننده است . این مفهوم اشاره به کسانی است که به نوبت در راس هر هزاره از واپسین سه هزاره روزگار می آیند تا پلیدی را ریشه کن و جهان را نو کنند. مهمترین ایشان آخرینشان است.

در یشتها (دفتر سوم از شش دفتر اوستا) در چند فقره ، از استروت ارت و دو نفر دیگر که پیش از ظهور سوشینت خواهند آمد و همچنین از یارانش ستایش می کند . در برخی از این فقره ها ، اشاراتی حاکی از جهانی بودن رسالت سوشینت می یابیم:«از این جهت سوشینت است که به سراسر جهان سود خواهد بخشید.»

آیین مسیح

اندیشه موعود در مسیحیت به سه گونه نشان داده شده است: گونه اول همان اندیشه موعود یهودی است که در آن ، عیسای ناصری نقش مسیح نجات بخش را ایفا می کند؛در گونه دیگر ، نوید رجعت عیسی به مثابه داور جهان در آخر زمان ، نماینگر سنخ دیگری از اندیشه موعود است؛ در گونه سوم ، سخن از شخص دیگری است که خود عیسی مسیح وعده آمدنش را می دهد ؛ کسی که چونان تسلی دهنده و روح راستی می آید و عیسی مسیح (ع) را جلالت می بخشد و براو شهادت می دهد. مسیحیان این را همان روح القدس می دانند.

آیین اسلام

موعود اهل بیت (ع) و با موعود اهل سنت وجوه اشتراک و وجوه افتراق دارند . ولادت و غیبت مهدی (عج) از مهمترین نقاط اختلاف میان کلام شیعی و سنی است . با وجود این می توان بر اساس روایات مورد وفاق شیعه و اهل سنت به عناصر مشترک بسیاری درباره موعود اسلام دست یافت . از قبیل:

لقب او مهدی (راه یافته ) است ؛ نامش همنام پیامبر محمد بن عبدالله (ص) است؛ از خاندان پیامبر (ص) و از فرزندان فاطمه (س) دخت پیامبر است ؛ در آخر الزمان حتی اگر عمر جهان یک روز بیش نمانده باشد ، خداوند آن روز را طولانی خواهد کرد تا او قیام کند و به خلافت برسد ؛ مردم در پرتو ولایتش به نعمتی بی سابقه دست خواهند یافت و مال را بی حساب و فراوان خواهند بخشید ؛ او از خلفا و امیران دوازده گانه ای است که پیامبر خدا (ص) آمدن آنان را پس از خود بشارت داده است.