رجعت : پایان عمر ابلیس

خثعمی می گوید : از امام صادق (ع) شنیدم که می فرمود :

ان ابلیس قال : " انظرنی الا یوم یبعثون [1] " فابی الله ذلک فقال : " فانک من المنظرین ? الی یوم الوقت المعلوم [2] " فاذا اکان یوم الوقت المعلوم ظهر ابلیس فی جمیع اشیاعه منذ خلق الله آدم (ع) الی یوم الوقت المعلوم و هی آخر کرة یکرها امیرالمومنین (ع) .

فقلت : و انها لکرات ؟ قال : نعم ، انها لکرات و کرات ، ما من امام فی قرن الا و یکر معه البر والفاجر فی دهره حتی یدیل الله تعالی المومن و الکافر ، فاذا کان یوم الوقت المعلوم کر? امیرالمومنین (ع) فی اصحابه ، و جاء ابلیس فی اصحابه و یکون میقاتهم فی ارض من اراضی الفرات یقال له " الروحا " قریب من کوفتکم فیقتلون قتالا لا یقتل مثله منذ خلق الله عزوجل العالمین .

فکانی انظر الی اصحاب علی امیرالمومنین (ع) و قد رجعوا الی خلفهم القهقری مائة قدم ، و کانی انظر الیهم و قد وقعت بعض ارجلهم فی الفرات ، فعند ذلک یهبط الجبار ،

ای ینزل ایات عذابه " فی ظلل من الغمام و الملائکة و قضی الامر [3] "

و قضی الامر رسول الله ? امامه بیده حربة من نور ، فاذا انظر الیه ابلیس رجع القهقری ناکصا علی عقبیه ، فیقول له اصحابه : این ترید ، و قد ظفرت ؟! فقال " انی اری ما لا ترون [4] " " انی اخاف الله رب العالمین [5] " فیلحقه النبی فیطعنه بین کتفیه فیکون هلاکه و هلاک جمیع اشیاعه ، فعند ذلک یعبد الله عزوجل و لا یشرک به شیئا ، و یملک امیر المومنین (ع) اربعا و اربعین الف سنة ... ؛[6]

همانا شیطان از خداوند درخواست کرد که او را تا روز قیامت مهلت دهد ، ولی خداوند از در خواست او امتناع ورزید و رد کرد ، فرمود : تا روز معلوم از مهلت داده شدگان هستی . وقتی روز معلوم شود شیطان با تمام پیروانش از زمان حضرت ادم تا روز معلوم ظاهر می شوند و آن آخرین رجعت و برگشت حضرت علی (ع) می باشد .

راوی با تعجب سوال کرد : آیا چندین برگشتن است که این اخرین رجعت حضرت علی (ع) است ؟! حضرت با تاکید فرمود : بلی همانا چندین رجعت است . هیچ امامی نیست مگر اینکه مومنان و فاجران زمانش با او رجعت می کنند تا اینکه خداوند ، مومن را از کافر جدا نموده و بر آن ها حاکم کند . پس هنگامی که روز معلوم فرا رسد امیرالمومنین (ع) در میان اصحابش و شیطان در میان اعقابش رجعت می کنند ، تلاقی این دو نیرو ، در سرزمین اطراف فرات نزدیکی های کوفه به نام الروحا می باشد . جنگ سختی بین این دو نیرو شعله ور می شود که هرگز در عالم سابقه نداشته است .

سپس حضرت ( شاید برای حصول یقین و رفع تردید راوی ) فرمود : گویا الان می بینم اصحاب علی (ع) که حدود صد قدم به عقب برگشته اند و قسمت هایی از پاهای انها در اب فرات واقع شده و فرو رفته

است . در این هنگام است که عذاب الهی بر جنود ابلیس نازل شده و پیامبر اکرم? کار را پایان می دهد ، در دست آن حضرت حربه ای ( وسیله جنگی ) از نور است که شیطان با دیدن آن عقب عقب برگشته و از جنگ سر باز می زند . وقتی یارانش فرار او را مشاهده می کنند با تعجب می پرسند به کجا می خواهی بروی در حالی که پیروز شدی ؟! جواب می دهد : من چیزی را مشاهده می کنم که شما نمی بینید ، من از پروردگار عالمیان می ترسم . سپس رسول خدا به او می رسد و نیزه ای را در میان دو کتفش فرو کرده و به حیات او و اصحابش پایان می دهد . پس از هلاکت شیطان و جنودش فقط خداوند عبادت می شود و هیچ چیزی شریک او قرار نمی گیرد ، و امیرالمومنین (ع) 44000 سال حکومت می کند ....

1- این روایت مصداق (یوم معلوم ) را که به ابلیس مهلت داده شده است تفسیر و معین می کند که مراد از روز معلوم روز رجعت است که با آخرین رجعت امیر المومنین (ع) به زندگی او پایان داده شده و فرصت شیطنت از او گرفته می شود .?- این روایت مثل روایات دیگر [7] برای علی (ع) چندین رجعت اثبات می کند . معلوم می شود که در رجعت ها و حکومت های قبل ، ابلیس زنده است و به شیطنت خودش ادامه می دهد پس در جامعه گناه هم انجام می گیرد . لذا حضرت مهدی را به شهادت می رسانند [8] و پس از شهادت آن حضرت ائمه اطهار (ع) به ترتیب حکومت نموده و جامعه را بر اساس احکام الهی اداره می کنند که در این جامعه فقط خداوند پرستش شده و جهان از لوث هر گونه شرک . نفاق پاک و طاهر می شود . این حدیث ضمن تفسیر یوم المعلوم همان مضمون ایه 55 سوره مبارکه نور را تثبیت می کند .

? - اخرین رجعت کنندگان شرک و نفاق ، ابلیس و اتباعش می باشند که بعد از جنگ سختی با امیرالمومنین (ع) به دست رسول خدا ? به هلاکت می رسند ، ولی عده ای از سران شرک و نفاق در زمان حکومت مهدی (ع) رجعت می کنند و آن حضرت به جنایات آنها رسیدگی نموده[9] و بر اساس شدت شقاوت و درکات آنها ، بعضی برای دیدن عذاب بیشتر می مانند و بعضی از دنیا می روند.[10]

شاید بتوانیم از این روایات چندین رجعت را به طور عموم برای رهبران نیکان و معاندان استفاده کنیم زیرا وقتی که امام (ع) از آخرین رجعت امیر المومنین (ع) خبر داد ، راوی به طور مطلق سوال کرد که آیا چندین رجعت است ؟ حضرت هم با تاکید و بدون قید جواب داد : بلی ، چندین رجعت است . و سپس از تعمیم رجعت برای امامان گذشته و نیکان و بدان عصرش خبر داد . این جمله به منزله دلیل تعدد رجعت است .

4- در این حدیث یکی از اهداف رجعت هم بیان شده است که مومنان بر کفار حکومت کنند. و صف مومنان از کفار جدا شود چه اینکه در روایات شیعه و سنی آمده است :

حضرت علی (ع) با عصای موسی و انگشتر سلیمان که در دست دارد ، مومن و کافر را علامت گذاری نموده ، هر کدام در پیشانیشان نوشته می شود : هذا مومن و هذا کافر .[11]

5- از این حدیث استفاده می شود که حکومت های بعد از رجعت بسار طولانی است . و تنها امیرالمومنین (ع) در آخرین رجعت خود چهل و چهار هزار سال حکومت می کند در حالی که روایات چندین دولت و رجعت را برای ایشان بیان می کند [12] و معلوم نیست که آن دولت ها چندین سال طول می کشد که از چهار هزار سال تا ده هزار سال گفته شده است .[13]

پنجاه هزار سال حکومت می کند[14] و حکومت امام حسین نودوپنج هزار سال طول می کشد . این اعداد شاید برای تعیین نباشد بلکه کنایه از طولانی بودن زمان رجعت باشد ، چون در بعضی روایات به طور مطلق می فرماید : عمر زمان رجعت چندین برابر عمر حیات اول است .[15]

-[1] سوره اعراف / ایه 14

-[2] سوره حجر / ایه 36 و 37

[3] - سوره بقره / ایه 210

[4] - سوره انفال / ایه 48

[5] - سوره حشر / ایه 16

[6] - بحارالانوار / ج 53 ص 42 – الرجعة ص 35 و 34 – الزمام الناصب ص 218

[7] - بحارالانوار / ج 53 ص 47 و ...

[8] -بحارالانوار / ج 52 ص 399 و 398 – الرجعه ص 137 و ...

[9] - بحارالانوار / ج 53 ص 26 – الرجعه / ص 132 و 100 – الایقاظ ص 286

[10] - بحارالانوار / ج 53 ص 44

[11] - کنزالعمال / ج 14 ص 624 و 623 – عقد الدرر ص 390 – بحارالانوار / ج 53 ص 108 و...

[12] - بحارالانوار / ج 53 ص 47

[13] -ر.ک:الزام الناصب / ج2 ص 146

[14] - همان ص 104

[15] - مختصر بصائر الدرجات ص 18 – بحارالانوار / ج 53 ص 65 – الرجعه ص 8و138